Bardzo często słyszę słowa: „nie lubię swojego głosu”, „mój głos dziwnie
brzmi”, „jak słyszę swoje nagrania to jestem przerażony tym, jaki mam
piszczący i nieprzyjemny głos”, „przecież ja tak nie brzmię tak, jak na
nagraniach!”. Zdecydowana większość z nas nie lubi słuchać swoich
nagrań, źle czuje się ze swoim głosem.
Dlaczego tak się dzieje? Gdy
mówisz, głos dociera do Twojego ucha od środka, poprzez kości i inne
tkanki, jakie znajdują się na drodze od krtani i rezonatorów
do ucha. W związku z tym jest on lekko przytłumiony, ma niższą barwę,
cieplejszą. To tak, jakby położyć gąbkę na głośniku i puścić muzykę.
Dźwięk, który usłyszysz, będzie brzmiał zdecydowanie inaczej niż bez
gąbki.
Przyzwyczajeni jesteśmy więc do innej barwy naszego głosu. Z
tego powodu odsłuchanie nagrania często jest dla nas nieprzyjemnym
zaskoczeniem, bo dźwięk jaki, słyszymy nie jest tym, który znamy na co
dzień. Nie martwcie się jednak tym, że macie brzydką barwę głosu. To
tylko przyzwyczajenie do dźwięku, jaki słyszycie cały czas sprawia, że
ten z nagrania wydaje się być dziwny.
Co mają kolana do głosu?
Pierwszym elementem szkolenia z emisji głosu jest prawidłowa sylwetka. To, na co zawsze zwracam uwagę moim uczniom, to kolana. Zdecydowana większość z nas ma tendencje do stawania na przeprostowanych kolanach, z wciągniętymi rzepkami. Sama długo pracowałam nad zmianą nawyku blokowania kolan.
Żeby można było swobodnie operować głosem potrzebne nam jest luźne ciało. Gdy stojąc blokujesz kolana, cofasz rzepki kolanowe, to automatycznie cofają się i usztywniają biodra, klatka piersiowa mocno się uwypukla, spina się kark i zaciskają szczęki. Twoje ciało nie są elastyczne, nie masz możliwości pełnego operowania mięśniami oddechowymi, więc oddech staje się płytszy i krótszy. Usztywnione ramiona i spięty kark sprawiają, że krtań i gardło zaciskają się, więc Twój głos ma nieprzyjemną barwę, a fałdy głosowe nie pracują prawidłowo.
W momencie gdy rozluźnisz kolana, wysuniesz lekko rzepki kolanowe, to całe ciało się rozluźni, będziesz lepiej nad nim panować, pogłębi się oddech, a krtań i gardło będą miały większą możliwość działania. Taka postawa jest również dużo bardziej stabilna, dzięki niej łatwiej zachowasz równowagę.
Dlatego, gdy masz pracować głosem, najpierw rozgrzej kolana, zrób kilka lekkich przysiadów, krążeń kolanami. Stojąc, zwróć uwagę na to, żeby rzepki kolanowe były wysunięte lekko do przodu. Wytwórz w sobie nawyk sprawdzania, jak położone są Twoje rzepki kolanowe, czy kolana są luźne i elastyczne.
Jak dobrze się zaprezentować
Ostatnio odwiedziłam Radio Centrum. W audycji „Centrum wiedzy” opowiadałam o wystąpieniach publicznych, lęku przed prezentacją przed innymi i oczywiście o emisji głosu. Przesympatyczny redaktor Dominik Karwowski poczęstował mnie naparem z tymianku, żeby wzmocnić nasze głosy w czasie nagrywania programu.
Bardzo lubię wizyty w radiu. Zachwyca mnie cisza studia, atmosfera skupienia, a jednocześnie otwartość i energia ludzi, których tam spotykam. Za każdym razem jak dostaję zaproszenie do programu bardzo się cieszę, że będę znów współtworzyć magię tego medium.
A efekt? Posłuchajcie…
Jedno ćwiczenie – podparcie oddechowe
Dużo jest ćwiczeń rozwijających oddech, żeby był głęboki, silny, wspierał nasz głos. Dziś pokażę wam kolejne ulubione ćwiczenie.
Potrzebujesz do niego piór. Mogą to być piórka przyniesione ze spaceru, mogą być kupione w sklepie z ozdobami, czy w papierniczym. Wszystko jedno. Ważne, żeby latały i były lekkie.
A ćwiczenie polega na dmuchaniu. Weź do ręki piórko i dmuchaj, starając się, aby utrzymać je jak najdłużej w powietrzu. Na początku od razu będzie spadać, później nauczysz się jak regulować swój oddech, żeby piórko długo unosiło się w powietrzu.
To ćwiczenie doskonale uczy podparcia oddechowego, które jest niezbędne do prawidłowej emisji głosu.
Światowy Dzień Głosu
Przyjmijcie najlepsze życzenia z okazji Światowego Dnia Głosu.
Gdy gardło wysycha.
Mówisz bardzo dużo, w niekorzystnych warunkach. W sali zapylonej kredą, w suchym, klimatyzowanym powietrzu, na dworze, w zbyt zimnym lub zbyt gorącym pomieszczeniu. Te czynniki silnie wpływają na stan nawilżenia śluzówek.
Zadbaj o swoją krtań, szczególnie o prawidłowe nawilżenie.
Na początek zadaj sobie pytanie: ile pijesz codziennie wody? Nie, kawy, herbaty, soków, tylko wody?
W ciągu dnia powinniśmy wypić po 30 ml na każdy kilogram ciała. Na początku wydaje się że to dużo, ale jak spróbujesz, zdziwisz się, jak szybko przyzwyczaisz się do picia wody.
Zwróć uwagę też na to, że kawa i herbata wysuszają śluzówki. Postaraj się ograniczyć ilość tych napojów, a jak nie potrafisz bez nich żyć, po każdej filiżance kawy, czy kubku herbaty wypij dodatkowo pół szklanki wody.
Gdy mamy podrażnione gardło sięgnijmy po napary z ziół. Rumianek, nagietek, mięta, prawoślaz, tymianek, werbena… Lista jest długa. Wybierz te zioła, które lubisz, wykorzystaj je do picia, inhalacji, do płukania gardła. Uważaj na zioła moczopędne (mniszek, skrzyp, pokrzywa i in.) mają doskonałe działanie oczyszczające, ale dodatkowo odwadniają, więc gdy ich używasz, musisz wypić jeszcze więcej wody.
Warto sięgnąć po jeszcze inne tradycyjne metody zadbania o śluzówki. Napar z siemienia lnianego doskonale nawilży gardło, a gdy jest już bardzo podrażnione można płukać je olejem.
Pomogą również inhalacje olejkami eterycznymi – tymiankowym, sosnowym, eukaliptusowym. Zwłaszcza, gdy dopadnie Cię katar (np. alergiczny).
Witamina A+E pomoże w odbudowie śluzówki.
Jest wiele metod radzenia sobie z suchym gardłem, poszukaj swoich, tych, które najbardziej Ci pomogą. I pamiętaj, pij wodę!
Najprostsze ćwiczenie oddechu
Jak idzie ci praca nad pogłębieniem oddechu? Dziś zaproponuję najprzyjemniejsze ćwiczenie. Ćwiczenie, które wykonujesz od pierwszych dni swojego życia, nie mając świadomości, że ćwiczysz.
Ziewanie.
Jeżeli czujesz, że twój oddech się skrócił, gardło zacisnęło, a ciało zrobiło się spięte, zacznij ziewać. Jednocześnie przeciągnij się, rozprostuj wszystkie kończyny, rozciągnij plecy i ziewnij jeszcze raz. Zrób to całym ciałem, pozwól sobie na wydawanie głośnych dźwięków i nie przejmuj się tym, co zawsze mówili nauczyciele w szkole i rodzice na temat ziewania.
Ziewanie jest niczym innym, jak bardzo głębokim oddechem. Pomaga nam w wymianie gazowej, pozbywamy się nagromadzonego dwutlenku węgla, przyjmujemy tlen. Jednocześnie rozciągamy mięśnie oddechowe, mięśnie klatki piersiowej, brzucha, międzyżebrowe. Ziewamy wtedy, kiedy brakuje nam tlenu (ja na przykład zawsze ziewam w trakcie ćwiczeń, na siłowni, na basenie), kiedy ogarnia nas senność, a musimy działać aktywnie, ziewamy po obudzeniu, żeby zaktywizować nasze ciało.
Ziewajmy. Róbmy to z zaangażowaniem, radością i akceptujmy potrzeby naszego ciała.
W trakcie pisania tego tekstu zaczęłam ziewać. Zrobiłam to co najmniej 5 razy. Zaraz po mnie zaczął ziewać mój kot 🙂 Polecam, cudowne uczucie.
Kilka słów o oddechu
Zanim zaczniesz mówić, musisz wziąć wdech. To jest jasne dla wszystkich. Jednak w praktyce wzięcie wdechu okazuje się dużo trudniejsze niż to się wydaje.
Wiele osób pyta się mnie, czy uczę „oddychać przeponą”. Nie. Nie uczę oddychania przeponą. Oddycham płucami i innym też to zalecam. Przepona porusza się przy każdym oddechu, płytkim, odruchowym, niekontrolowanym, a także tym świadomym, głębokim, nastawionym na konkretny efekt.
Natomiast w trakcie zajęć z emisji głosu uczę oddechu pogłębionego, całościowego. Uczę jak kontrolować ciało, tak, żeby wspierało nasze oddychanie.
Przy nauce głębokiego oddechu na początku nie skupiam się na wdechu, natomiast bawimy się głębokim, silnym wydechem. Po nim wdech przyjdzie automatycznie, odpowiednio ustawiony, głęboki. Wynika to z naszej fizjologii i fizyki, po prostu gdy zrobimy wydech i rozluźnimy mięśnie oddechowe, to powstaje podciśnienie, które natychmiast zapełnia się powietrzem. Natura nie znosi próżni, nasze ciało tez nie pozwoli na próżnię w płucach. Dostaniemy z powrotem tyle powietrza, ile oddaliśmy chwilę wcześniej światu.
Zrób ćwiczenie: rozluźnij mięśnie brzucha, wyciągnij przed siebie palec i dmuchaj w niego, jakby był świeczką. Gdy skończy Ci się powietrze, pozwól, aby oddech napłynął do Twojego ciała automatycznie, bez kontrolowania go. Skup się na odczuciach płynących z klatki piersiowej i brzucha, zauważ, co dzieje się z Twoimi mięśniami. Powtórz kilka takich głębokich oddechów, zauważ jak zmienia się praca mięśni.
Mowa jest srebrem, zaś milczenie złotem
Niektórzy uczestnicy moich warsztatów są zdziwieni, że praca nad głosem zaczyna się w milczeniu. Na pierwszych zajęciach nigdy nie prowadzę ćwiczeń, które wymagają mówienia, wydawania dźwięków. Skupiam się natomiast na ciałach osób ćwiczących, na postawie, dobrym uziemieniu, na relaksie i głębokim oddechu. Praca z dźwiękiem zaczyna się na ogół na trzecim spotkaniu warsztatowym.
Dlaczego tak jest?
Zanim zaczniemy mówić, musimy poznać swoje ciało. Poczuć je w przestrzeni, znaleźć kontakt stóp z ziemią, odnaleźć napięcia w mięśniach. Skupić się na oddechu i na otwarciu gardła. A te ćwiczenia najlepiej robić w milczeniu.
Milczenie daje odpoczynek, wycisza. Pozwala na spotkanie ze swoimi myślami, przyjrzenie się swoim emocjom. Oswaja z własnym ciałem i pozwala zauważyć ludzi, którzy słuchają. Praca w milczeniu przygotowuje również do oswojenia ciszy w trakcie mówienia, do zaakceptowania pauzy, do skupienia uwagi na odbiorcach.
Dlatego zapraszam Cię do ćwiczenia. Zaplanuj czas w ciągu dnia, kiedy będziesz wyłącznie milczeć. Niech to będzie chociaż 15 minut zaplanowanego milczenia. Daj odpoczynek swojemu głosowi, skup się na oddechu i na swoim ciele.
Przygoda życia, czyli jak zostałam trenerką emisji głosu.
Śpiew zawsze towarzyszył mi w życiu. Jako dziecko zaczęłam interesować się emisją głosu (jeszcze nie wiedziałam, że to czego szukam, tak się właśnie nazywa), później trafiłam pod opiekę pedagogów, którzy pomogli mi rozwijać głos poprzez śpiew w chórze. Pasja ta towarzyszy mi już ponad dwadzieścia lat, mam za sobą tysiące godzin prób, setki występów publicznych.
Umiejętności emisyjne wyniesione z wieloletniego śpiewu bardzo przydają mi się w moim życiu zawodowym. Pomagają mi w prowadzeniu wielogodzinnych szkoleń, pozwalają swobodnie panować nad barwą głosu, jego siłą i tempem mówienia. Zawsze staram się w programie warsztatów psychologicznych przemycić trochę ćwiczeń oddechu, głosu. Szybko zaczęłam zauważać korzyści, jakie odnoszą moi klienci dzięki nauce głębokiego oddechu i prawidłowych technik emisyjnych. Dziś często słyszę, że krótka rozgrzewka oddechowa przed rozmową o pracę daje nie tylko ładny głos, ale przede wszystkim pomaga opanować stres i poczuć się pewnie. W pewnym momencie zaczęłam być proszona o wsparcie właśnie w tym konkretnym problemie – opanowaniu oddechu i głosu przy wystąpieniach publicznych. Moi klienci zauważali, że dobre przygotowanie to nie tylko opanowanie stresu, ale też technika mówienia i oddechu. Widząc coraz większe zapotrzebowanie na połączenie działań psychologicznych oraz emisyjnych postanowiłam zwiększać swoje kompetencje właśnie w zakresie emisji głosu.
Trafiłam na znakomite studia podyplomowe „Kształcenie głosu i mowy”, które przedłużyłam o moduł związany z dydaktyką. Już po pierwszym semestrze zaczęłam intensywnie prowadzić zajęcia z emisji głosu, ciesząc się z efektów, jakie osiągali moi kursanci.
W ten sposób zaczęła się moja praca trenerki emisji głosu, w której udało mi się połączyć zainteresowania z prowadzeniem firmy. Należę do tych szczęśliwych kobiet, które pasję zamieniły na pracę.
